Verschillende stijlen
Binnen capoeira zijn er 2 grote stromingen ontstaan doorheen de geschiedenis, namelijk Capoeira Angola en Capoeira Regional. Sinds de laatste decennia kunnen we hier ook Capoeira Contemporânea aan toevoegen. Hier volgt meer uitleg over deze stijlen.
Capoeira Regional en Mestre Bimba
Capoeira Regional is een modernere capoeira stijl ontwikkeld door Mestre Bimba (Manoel dos Reis Machado). Mestre Bimba werd op 23 november 1900 geboren in Salvador. Reeds op zijn twaalf jaar begon hij capoeira te beoefenen. Bimba ontwikkelde zichzelf als een groot talent en een groot vechter, en dit niet alleen binnen de capoeira roda's. Mestre Bimba was een visionair, hij transformeerde het traditionele, illegale, capoeira naar een moderne versie en begon het te onderwijzen in de eerste academie ooit. Pas toen werd capoeira gelegaliseerd door de overheid. Bimba haalde de volgens hem inefficiënte bewegingen en rituelen uit de sport en voegde nieuwe bewegingen uit andere gevechtskunsten, waaronder batuque, toe. Zo maakt hij van capoeira een nog efficiëntere gevechtssport. Zijn capoeira regional werd ongelooflijk populair over alle lagen van de bevolking. Vele van zijn leerlingen werden zelf mestre -sommigen zijn vandaag nog steeds actief- en verspreiden zich in Brazilië om de gevechtskunst te gaan onderwijzen. Uiteindelijk vertrokken ook enkelen onder hun naar het buitenland en zo kwam de wereld voor de eerste keer in contact met capoeira. Vandaag wordt capoeira over heel de wereld gespeeld, dankzij de visie van Mestre Bimba. De mestre overleed in 1974 maar is vandaag nog steeds een van de grootste capoeira mestres die ooit geleefd heeft.
Capoeira Regional verschilt sterk van het traditionele capoeira, dat vandaag Capoeira Angola genoemd wordt. Regional wordt rechtstaand, sneller en explosiever gespeeld, bevat minder tradities en ongeschreven regels en lijkt agressiever dan Capoeira Angola.
Capoeira Angola en Mestre Pastinha
Naast Capoeira Regional bestaat ook Capoeira Angola. Capoeira Angola is de naam die gegeven werd aan de klassieke vorm van capoeira om een onderscheid te kunnen maken met het moderne Capoeira Regional. Deze authentieke stijl werd bijna volledig vergeten door de opkomst van Regional. Mestre Pastinha nam samen met een groep andere mestres de verantwoordelijkheid op zich om de klassieke vorm van capoeira te beschermen en in leven te houden.
Vincente Ferreira Pastiña werd op 5 april 1889 geboren. Op jonge leeftijd leerde Pastinha capoeira van de Afrikaan Benedito en later groeide hij uit tot een uitmuntend capoeirista. Mestre Pastinha gebruikte capoeira vooral voor zijn werk als buitenwipper en kreeg zo wat bekendheid. Jaren later, nadat Pastinha zelf gestopt was met capoeira werd hij door enkele mestres terug geroepen om een school voor Capoeira Angola te openen om de concurrentie met mestre Bimba aan te gaan.
De academie van Pastinha had veel succes en hij bleef tot op hoge leeftijd les geven. Pastinha was al jaren blind en gebonden aan een stoel, maar nog steeds deelde hij de principes van capoeira en zijn vele ervaringen met zijn leerlingen. De twee meest gekende leerlingen van mestre Pastinha zijn mestres João Pequeno en João Grande. João Pequeno overleed eind 2011 en João Grande geeft nog steeds les in New York. Ondanks het feit dat Capoeira Angola het een tijdje moeilijk heeft gehad, is de stijl helemaal teruggekomen en is het nu populairder dan ooit.
Angola en Regional zijn opmerkelijk verschillend, Capoeira Angola wordt bijvoorbeeld veel trager gespeeld dan Regional, maar ook bij Angola komen er vaak snellere spellen voor. Capoeira Angola heeft nog steeds te kampen met vooroordelen; "Angola is traag, saai, ouderwets, niet spannend en niet nuttig als gevechtssport". Maar wanneer men voor een eerste keer meedoet in een Angola roda zal meteen het tegendeel bewezen worden! Angoleiros zijn heel erg listig, onvoorspelbaar en misleidend, dat maakt ze zeer gevaarlijke capoeiristas. Capoeira Angola kent inderdaad veel meer rituelen en ongeschreven regels dan Regional, maar bevat dan ook meer van het oude capoeira dan de moderne stijlen. Er zijn ook bewegingen die men enkel in Capoeira Angola of Regional mag uitvoeren en worden als ongepast gezien bij gebruik in één van de andere stijlen.
Capoeira Contemporânea
De laatste honderd jaar is capoeira sterk geëvolueerd. Overal ter wereld vind je nu capoeira, en er bestaan honderden (al dan niet duizenden) groepen en mestres. Deze populariteit heeft ook gevolgen gehad voor de sport op zich. Het echte Capoeira Regional is vandaag bijna uitgestorven, er zijn maar enkele groepen die de originele stijl van Bimba nog beoefenen. Bijna alles wat we vandaag tegenkomen in capoeira en 'Regional' noemen is al lang geen Regional meer, maar noemen we Capoeira Contemporânea, of hedendaagse capoeira. Alle moderne groepen onderwijzen deze vorm, ook Mundo Capoeira. Capoeira Angola heeft ook heel wat evoluties doorgemaakt, maar deze zijn minder sterk te merken. Capoeira Contemporânea is sneller dan Regional, harder, spectaculairder en opzwepender. Hoe capoeira verder zal evolueren is enkel een vraag.